خواب بذر
خفتگي بذر يا خواب بذر
برخي اوقات با وجود فراهم بودن شرايط محيطي مناسب براي رشد، بذر جوانه نمي زند؛ به اين حالت خواب بذر يا خفتگي بذر مي گويند.
در اين موقعيت با توجه به نوع خفتگي بذر بايد اقدام لازم جهت خروج آن از اين وضعيت را انجام داد.
در ادامه شركت هنر طبيعت سگال شما را با انواع خفتگي بذر و راه خروج از آن ها را آشنا مي سازد.
دقت داشته باشيد كه پس از انجام عمليات خروج بذر از خواب، بايد بلافاصله آن ها را كاشت.
خفتگي فيزيكي و مكانيكي (پوسته بذر)
عامل ركود و خفتگي فيزيكي بذر پوشش سفت آن است كه مانع از جذب آب توسط بذر و
در نتيجه مانع از فعال شدن رويان جهت جوانه‌زني مي‌شود.
از طرفي گاهي باوجود پوشش سفت‌وسخت بذر آب جذب مي‌شود اما رويان به دليل سفتي
پوسته بذر نمي‌تواند توسعه يابد و به بيرون راه يابد.
گياهاني كه بذر آنان خفتگي فيزيكي و يا مكانيكي دارند مي‌توان به فندق، گردو، پسته، بلوط،
اقاقيا، اكاسيا و ميوه‌هاي هسته‌دار مانند بادام، هلو،
شليل گوجه، زردآلو، گيلاس و آلبالو و يا گياهاني همانند سيب زميني، گوجه‌فرنگي، فلفل،
بادمجان، لوبيا، اختر، شمعداني، چغندر و پيچك اشاره كرد.
گاهي اين خواب بذر بعد از كاشت بذرها و به دليل گرما و آبي كه در زيرخاك وجود دارد
خودبه‌خود و به تدريج از بين مي‌رود و بذر جوانه خواهد زد
و نيازي به انجام كاري خاص براي از بين بردن آنان نيست. مثل گوجه‌فرنگي فلفل و
بادمجان كه در صورت وجود دما و وجود رطوبت مناسب خاك به‌تدريج
شروع به جوانه‌زني مي‌كنند، اما گاهي نيز اين عوامل طبيعي آن‌قدر كه بايد و شايد مؤثر نيستند
و مي‌بايست تيمارهاي خاصي انجام داد تا بذر بتواند سريع‌تر و بهتر جوانه بزند.
در چنين مواردي و براي از بين بردن خواب بذر از روش‌هايي همانند خراش دهي مكانيكي سطح بذر
كه با وسايلي همانند كاغذ سنباده و يا سوهان استفاده مي‌كنند. در اين روش اگر تعداد بذر زياد باشد
آنها را هرماه با سنگريزه به درون دستگاهي گردان همانند مخلوط‌كن‌هاي سيمان مي‌ريزند
تا در اثر ساييده شدن با سنگريزه‌ها پوشش بذرها نازك شود. روش ديگر خراش دهي
استفاده از برخي اسيدها است. مثلاً بذرها در اسيدي همانند اسيدسولفوريك (۹۰-۲۰ درصد)
به نسبت يك قسمت بذر و دو قسمت اسيد قرار مي‌گيرند و خيس مي‌خورند ودر طي اين مدت
چند بار هم زده مي‌شوند. در هر مرتبه نيز نبايد بيش از ۱۰ كيلو بذر استفاده شود.
خفتگي مروفولوژيكي و فيزيولوژيكي مربوط به رويان (خواب بذر)
همان‌طور كه اشاره كرديم رويان يكي از اجزا داخلي بذر است. گاهي رويان به شكل نابالغ و توسعه نيافته باقي مي‌ماند
و بايد تيمارهايي انجام داد تا رويان تحريك شود و برسد و آماده جوانه زني شود.
گاهي رويان كوچك است و به خوبي رشد نكرده است و توانايي جوانه زني ندارد.
در اين حالت وجود يك دوره گرما براي بزرگ شدن آن لازم است همانند تاج‌الملوك، زبان در قفا، شقايق، آزاليا، زبان گنجشك،
به داغ، پامچال، هويج، شمشاد و كاج درختان زبان گنجشك و گونه‌هاي گياهان گرمسيري مختلف و گوناگون.
براي از بين بردن ركود و خفتگي بذرهايي كه رويان نابالغ دارند كافي است كه بسته به نوع بذر آنها را براي چند روز
تا چند ماه در مكاني مناسب با دماي مناسب كه گرم محسوب مي‌شود انبار كرد تا رشد رويان
درون بذر كامل شود و لزومي به انجام كار ديگري نيست. ميزان گرما و مدت‌زماني كه براي بذر اين گياهان لازم است
تا رويان آنها رشد كند و بزرگ شود متفاوت و متغير است. مثلاً بذرهاي گونه‌هاي مختلف نخل به‌طور عادي نياز دارند
تا چند سال انبار شوند تا رويان كوچك آنان به‌تدريج بزرگ شود اما مي‌توان به انبار كردن آنان به مدت سه ماه
در دماي ۴۰-۳۸ درجه چنين شرايطي را براي رويان كوچك آنان فراهم كرد تا در مدت زمان كوتاه‌تري رشد كنند.
براي ساير گياهان به‌غيراز نمونه‌هايي كه گرمسيري محسوب مي‌شوند معمولاً انبار كردن
براي چند ماه در مكاني خشك با دماي ۳۰-۱۵ درجه و تاريك مناسب است.
برچسب: ،