انواع كود

كود آهن (Fe)

كود آهن (Fe) يكي از كليدي ترين عناصر در ساخت سبزينه ي گياهي است و كمبود آن يكي از شايع ترين

كمبودهاي عناصر غذايي در زراعت و باغات اكثر مناطق كشاورزي كشورمان است. مشخص ترين

علايم كمبود آهن در گياهان، زرد شدن ميان رگبرگ ها شده و اين در حالي است كه خود رگبرگ ها

به رنگ سبز تيره باقي مي مانند. ادامه ي كمبود آهن باعث ايجاد تاول در حاشيه ي برگ، نك روزه

شدن محل تاول و در نهايت مرگ برگ مي شود. گياهان دچار كمبود كود آهن (Fe) ، فتوسنتز را به خوبي

انجام نداده و به دليل كمبود قند و شيره پرورده مناسب، به سرعت علايم ضعف را نشان

خواهند داد و در موارد شديد ريزش برگ و ميوه نيز ديده مي شود. يكي از عوامل كمبود آهن

در خاك هاي زراعي ايران، استفاده بيش از اندازه از كودهاي فسفره است.

شكل جذب اين عنصر به صورت Fe^۲+ بوده و بيشترين جذب آهن در شرايط Ph اسيدي خاك

انجام مي گيرد. نشانه هاي كمبود آهن معمولا از برگهاي جوان تر گياه شروع مي شود.

دراثر كمبود آهن لكه هاي مايل به زرد بين رگبرگ هاي برگ هاي جوان ايجاد مي شود

ولي رگبرگ ها سبز باقي مي مانند. با ادامه اين كمبود و در مراحل بعدي، زردي در تمام برگ

به سرعت پيشرفت مي كند.

از نقش هاي مهم كود آهن (Fe) در گياهان مي توان به موارد زير اشاره نمود:

– تنفس سلولي

– تشكيل كلروفيل

– ساخت پروتئين

– كاهش در صد نيترات در سلول

مواد حاوي فسفسر و كلسيم اعم از كود و سم، اثر تضعيف كنندگي شديدي بر كودهاي آهن دار دارند،

از اين رو از اختلاط كودهاي آهن با مواد فسفر دار و كلسيم دار اجتناب نماييد.

كود آهن (Fe) در انواع فرمهاي كلاته و كمپلكس مانند كلاتهاي EDDHA ، EDTA ، IDHA  و اسيدآمينه

موجود مي باشند.

آهن، يكي از مواد غذايي كم مصرف است كه وجود آن به اندازه كافي براي رشد گياهان زراعي و باغي

لازم است و در تشكيل سبزينه گياه(كلروفيل) و تشكيل پروتئين نقش ارزنده اي دارد. نشانه هاي كمبود

آهن معمولاً از برگ هاي جوانتر گياه شروع مي شود. دراثر كمبود آهن لكه هاي مايل به زرد بين

رگبرگ هاي برگ هاي جوان ايجاد مي شود ولي رگبرگ ها سبز باقي مي مانند. با ادامه اين كمبود

و در مراحل بعدي، زردي در تمام برگ به سرعت پيشرفت مي كند. در موارد كمبود شديد كود آهن (Fe) ،

برگها كاملا به رنگ سفيد درآمده و ممكن است سوختگي به صورت لكه هايي در تمام برگ هاي گياه

نمايان شود.

عنصر بر (B)

مقدار عنصر بر در خاك هاي ايران بين دو تا ۱۰۰ ميلي گرم در هر كيلو گرم خاك است

كه اين مقدار در خاك هاي داراي بافت سبك، بر در اثر بارندگي يا آبياري شسته شده

و از دسترس گياه خارج مي گردد. همچنين در pH بالاتر از هشت و در خاك هاي آهكي،

ميزان جذب بر به مقدار زيادي كاهش مي يابد.گياهان عموماً بر را به صورت H2BO3

منفي جذب مي كنند. معمولا مقادير كمتر از ۲۵ ميلي گرم در كيلوگرم بر در ماده

خشك گياهي، نشان دهنده ي كمبود بر و سطوح بيشتر از ۲۰۰ ميلي گرم در كيلوگرم،

دليل بر مسموميت براي اغلب گياهان است. عنصر بر نقش عمده اي در فعاليت هاي

حياتي گياه دارد و در تقسيم سلولي بافت هاي مريستمي، تشكيل جوانه هاي برگ و گل،

ترميم بافت هاي آوندي، متابوليسم قند و مواد هيدروكربن دار و انتقال آنها، تنظيم مقدار آب

و هدايت آن در سلول، انتقال كلسيم در گياه، سنتز پروتيين، رشد ريشه و نقل و انتقال مواد

محلول در بين سلول ها نقش مهمي ايفا مي كند. همچنين اين عنصر، مقاومت گياهان

را نسبت به سرما و بيماري ها افزايش مي دهد.

گياهان را از نظر ميزان احتياج به عنصر بر مي توان به سه دسته كم نياز، نياز متوسط

و پر نياز تقسيم بندي كرد:

* گياهان كم نياز: غالت، چمن، حبوبات، پياز،سيب زميني، خيار و انواع ميوه هاي دانه ريز.

* گياهان با نياز متوسط: شبدر، كلم، هويج، كاهو، پنبه، توتون، گوجه فرنگي، سبزيجات و

اغلب ميوه هاي هسته دار.

* گياهان پر نياز: مانند كرفس، يونجه، چغندر قند و ترب.

علايم كمبود بر در برگ، شاخه، ميوه و حتي ريشه گياه ممكن است مشاهده شود. به علت

غير متحرك بودن بر در گياه، علايم كمبود ابتدا در برگ هاي جوان و سرشاخه ها بروز مي كند

و اولين علامت قابل مشاهده، توقف رشد جوانه انتهايي است كه بلافاصله پس از آن برگ هاي

جوان، سبز كم رنگ شده و اين رنگ پريدگي در قاعده بيشتر از نوك برگ مشاهده مي شود.

مرحله بعدي كمبود بر، سياه شدن جوانه هاي رويشي و بافت هاي مريستمي مي باشد.

اين ضايعات به بروز علائمي مانند تشكيل بافت هاي قهوه اي يا چوب پنبه اي و پوسيدگي

داخل غده ها منجر مي شود. در چغندر قند كمبود بر باعث بد شكلي و شكنندگي دمبرگ ها

مي شود و رگبرگ مياني و دمبرگ شكاف مي خورد. پس از آن جوانه انتهايي از بين مي رود

و لكه سياهي روي تاج ريشه پيدا مي شود كه اين لكه به داخل ريشه نفوذ كرده و داخل

ريشه را به شكل عدد هفت و به رنگ قهوه اي روشن تا سياه در مي آورد. همچنين از مصرف

بيش از حد و بالاتر از مقدار توصيه شده كودهاي حاوي عنصر بر بايد اجتناب نمود زيرا مصرف

بيش از حد اين عنصر باعث بروز علايم مسموميت در گياهان مي شود. از تركيب كودهاي

حاوي بر با تركيبات مسي،كلسيم،تركيبات اسيدي و روغني قوي بايد اجتناب نمود.

نقش عنصر بر در گياهان چيست؟

نقش عمده بر در فعاليت هاي حياتي گياه مي باشد كه در تقسيم سلولي بافت هاي مريستمي،

تشكيل جوانه هاي برگ و گل، ترميم بافت هاي آوندي، متابوليسم قند و مواد هيدروكربن دار و انتقال

آنها، تنظيم مقدار آب و هدايت آن در سلول ، انتقال كلسيم در گياه، سنتز پروتئين، رشد ريشه و نقل

و انتقال مواد محلول در بين سلول ها نقش مهمي ايفا مي كند. همچنين عنصر بر باعث مقاومت

گياه نسبت به سرما و بيماري ها مي شود. علايم كمبود بر در برگ، شاخه ، ميوه و حتي ريشه

قابل مشاهده است. به علت عدم پويايي بر در گياه، علايم كمبود ابتدا در برگ هاي جوان و

سرشاخه ها بروز مي كند و اولين علامت قابل مشاهده، توقف رشد جوانه انتهايي است

كه بلافاصله پس از آن برگ هاي جوان، سبز كم رنگ شده و اين رنگ پريدگي در قاعده

بيشتر از نوك برگ مشاهده مي شود. مرحله بعدي كمبود عنصر بر، سياه شدن جوانه هاي

رويشي و بافت هاي مريستمي مي باشد.

عنصر روي (Zn)

عنصر روي به صورت كاتيون دو ظرفيتي توسط گياهان جذب مي شود. روي در گياهان حداقل در ساختمان چهار آنزيم

به كار رفته است. در بسياري از سيستم هاي آنزيمي گياه نقش كاتاليزوري فعال كننده و يا ساختماني دارد

و در گياه در ساخته شدن و تخريب پروتئين ها دخيل است. مقدار هورمون هاي گياهي نيز تحت تاثير مقدار

روي در گياه هستند.

همچنين مشخص شده است كه عنصر روي در تنظيم آب گياه نيز دخالت دارد. مقدار روي در خاك هاي آهكي

بسيار اندك است.

مقدار روي قابل استفاده در خاك هاي ايران به طور معمول كمتر از ۰.۸ ميلي گرم در كيلوگرم خاك اندازه گيري شده

درحاليكه در شرايط كاملا مطلوب، مقدار آن بايد بيش از يك ميلي گرم در كيلوگرم خاك باشد. اگر غني سازي

محصولات كشاورزي نيز مطرح باشد، ۱۰۰ درصد خاك هاي زراعي كشور نياز به روي خواهند داشت، بنابراين

غلظت روي در محصولات كشاورزي كشور بسيار پايين بوده و علائم كمبود روي در اكثر محصولات زراعي و باغي

به وضوح در سراسر كشور مشاهده مي شود. جذب روي در مراحل مختلف رشد گياه متفاوت است به طوري كه

بيشترين جذب در اوايل رشد صورت گرفته و به مرور زمان مقدار آن كاهش مي يابد.

علايم كمبود روي شامل بروز لكه هاي بي شكل بر روي برگ ها است كه به صورت پراكنده روي برگ قرار

مي گيرند. كمبود عنصر روي همچنين باعث ريز شدن برگ هاي تازه رويده شده و نيز باعث كاسته شدن

فاصله بين گره ها مي گردد.
روي و فسفر دو عنصر مهم در ساختار گياهان هستند، با اين وجود بر اساس قوانين شيمي و آنچه در خاك

مزرعه ديده مي شود، اين دو عنصر اثر رقابتي بر يكديگر دارند و وجود يكي، جذب ديگري را محدود مي كند.

اين مشكل همواره دست به گريبان بهره برداران بوده است و تنظيم تغذيه اي را در گياهان براي كشاورزان

گاهي مشكل مي نمايد. همچنين استفاده از روي قبل از تغيير رنگ ميوه، در درختان مثمر، محصولات

جاليزي و گلخانه اي، علاوه برخوشرنگي و بازار پسندي بسيار عالي ميوه، باعث بهبود كيفيت و طعم

ميوه نيز خواهد شد.

نقش روي در گياهان

عنصر روي در گياهان حداقل در ساختمان چهار آنزيم به كار رفته است و در بسياري از سيستم هاي

آنزيمي گياه نقش كاتاليزوري فعال كننده و يا ساختماني دارد و در گياه در ساخته شدن و تخريب پروتئين ها

دخيل است. همچنين روي در تنظيم آب گياه نيز دخالت دارد. جذب روي در مراحل مختلف رشد گياه

متفاوت است به طوري كه بيشترين جذب در اوايل رشد صورت گرفته و به مرور زمان مقدار آن كاهش

مي يابد. علايم كمبود روي شامل بروز لكه هاي بي شكل برروي برگ ها است كه به صورت پراكنده

روي برگ قرار مي گيرند. كمبود روي همچنين باعث ريز شدن برگ هاي تازه رويده شده و نيز كاسته

شدن فاصله ي بين گره ها مي گردد.

شوري و اسيديته پيت ماس

مبحث پي اچ (pH) و اي سي (EC) پيتماس براي كشاورزان از درجه ي اهميت بالايي برخوردار است

زيرا بذور در اين مورد بسيار حساس بوده و با اندكي تغيير در اين عوامل امكان دارد نتيجه ي مورد نظر حاصل نگردد.

به همين منظور در اين مقاله به طور مختصر در رابطه با pH و EC پيت ماس صحبت شده است.

اگر سطح PH بستر در طول دوره ي كشت كاهش يابد، مشكل از محصول است؟

از آنجايي كه پيتماس به عنوان يك بستر كشت پايدار در مقايسه با ساير بسترهاي كشت به شمار مي رود،

افت سطح PH در بستر كشت هيچ ارتباطي با خود بستر كشت ندارد. مهمترين عوامل تاثيرگذار بر اين

وضعيت كيفيت آب آبياري ( آب نرم = مقدار كم كربنات) و نوع نيتروژن موجود در كود مصرفي مي باشد.

كودهاي خاصي وجود دارند كه پايداري PH را با تركيب مواد مغذي خود، ساپورت مي كنند. به طور عمومي،

در طول كشت كودهاي نيتراته و آب هاي سخت PH  پيتماس را افزايش مي دهند. كودهاي پايه آمونيومي و

آب نرم PH  را كاهش مي دهند.

هنگام گرفتن نمونه براي اندازه گير PH و EC بستر كشت چه چيزي را بايد در نظر گرفت؟

روش مناسب براي نمونه گيري اين دو آيتم بسيار مهم است. روش صحيح به شرح زير است:

براي يك دسته از محصولات، ۱۰ الي ۱۵ گلدان با بستر كشت ( پيتماس ) را انتخاب كنيد. ۲۰ درصد بالايي

بستر كشت را دور بريزيد. ريشه و گياه را به دقت در آوريد. ماده ي نمونه بايد به صورت يك تكه ي

كيك مانند از ريشه جدا شود. در بسترهاي كشت ( پيتماس ) بسته بندي شده مطمئن شويد كه از متريال بالا،

وسط و پايين هر بسته و پالت بر داريد. بعد از مخلوط كردن آن، يك نمونه ي خوب به دست مي آيد.

به هنگام باز كردن بسته، پيت بوي نامتعارفي دارد: چه كاري لازم است انجام شود؟

بوي نامتعارف در محصولات پيت ماس فشرده ممكن است اتفاق بيفتد. اين امر ممكن است به دليل

نقل و انتقال طولاني مدت در شرايط محيطي گرم و نامطلوب پيش بيايد. اين بو شبيه بوي تخم مرغ

گنديده يا بوي آمونياك است. اين بو نشانه اي است از فرآيندهاي ميكروبيولوژيك بي هوازي كه در

محيط كشت فشرده اتفاق افتاده است و عوامل دماي بالا و سطح پايين اكسيژن در آن دخيل بوده اند.

جلوگيري از ايجاد اين بو بسيار سخت بوده و عوامل زياد تاثرگذار بر آن، تحقيق در مورد آن را نيز دشوار

نموده است. عواملي چون:

. زندگي ميكروبيولوژيكي موجود در پيت

. دما هنگام نقل و انتقال

. زمان نقل و انتقال

. شرايط نگهداري پس از رسيدن محصول به مقصد

البته به جهت فرمولاسيون منحصر به فرد پيت ماس نورداگري و درصد بالاي تخلخلي آن بوي نامتعارف در محصولات پيت ماس در حد صفر

مي باشد.

همه چيز در رابطه با اين فرآيندهاي خاص شناخته نشده است، اما انتظار مي رود كه پروسه ي بيولوژيكال

ميكروب ها باعث كاهش نيترات و سولفات شود. نتيجه، اين بو و گاهي كاهش نيترات نيتروژن موجود در بستر

كشت مي باشد. اين به اين معنا نيست كه بستر كشت از مواد با كيفيت پايين مي باشد. در بسياري موارد

اگر مراحل زير مورد توجه قرار گيرد، مي توان از بستر كشت بدون هيچ محدوديتي استفاده كرد:

اگر محصولات، قارچ يا بو از خود نشان دهند، بستر بايد به سرعت براي هوادهي بهتر مواد، باز شود.

گازهاي موجود مي توانند منتشر شوند و اكسيژن به بستر كشت باز گردد و پروسه را متوقف سازد.

اگر امكانش بود، مواد را براي مدت يك يا دو روز به صورت فله انبار كنيد  و در بعضي مواقع زير و رو كنيد.

بو در طول هوادهي از بين مي رود.

ازت ( نيتروژن )

عنصر ازت يا نيتروژن (N) از جمله مهمترين عناصر غذايي گياه به شمار مي رود. عنصر نيتروژن در سنتز

اسيد آمينه و پروتئين در گياه نقش مهمي ايفا مي كند. به طور كلي مي توان گفت ازت جزوي از ساختار

كلروفيل گياه مي باشد. در نتيجه مقدار آن بر رنگ سبز برگها تاثير گذار است. عنصر نيتروژن بايد از طريق

باكتري هايي كه در خاك حضور دارند، به شكل قابل جذب براي گياه (نيترات و آمونيوم) تبديل شود.

اين رخداد، تثبيت زيستي ازت نام دارد.

از آنجايي كه اندام هاي جوان و در حال رويش درختان ميوه، به اين عنصر نياز مفرط دارند، ازت در گياه

شديدا متحرك بوده و به قسمت‌هاي در حال رويش منتقل مي‌شود.

نقش و اثرگذاري ازت در گياه

تاثيرازت را مي توان به طور كامل در موارد زير خلاصه نمود:

* اين عنصر تعيين كننده ي رشد رويشي در درختان ميوه مي باشد و به طور كل از جمله

عناصر حياتي در درختان ميوه به شمار مي رود

* علاوه بر رشد رويشي، عنصر ازت در گلدهي، تشكيل ميوه و رسيدن ميوه نقش مهمي

را ايفا مي كند

* در تغذيه پس از برداشت بايد از عنصر نيتروژن نيز استفاده گردد زيرا به احياء آن كمك

خواهد كرد

* نيتروژن در رنگ بندي ميوه ها نقش دارد

* ازت در ساخت تركيبات پروتيين و اسيدهاي آمينه و كربوهيدراتها نقش فعال دارد

* ازت به گلدهي گياه كمك خواهد نمود و در پي آن بر تشكيل ميوه تاثير گذار

خواهد بود (فرمول ۲۰-۲۰-۲۰ كودهاي ان پي كا)

* رسيدگي به اندازه ي ميوه بسته به مقدار متعادلي از عنصر ازت در گياه مي باشد

علائم كمبود عنصر ازت در گياه

– از جمله نشانه هاي بارز كمبود عنصر ازت در گياه، كاهش رشد رويشي آن مي باشد

– مي توان گفت در باغات اين كمبود خود را به صورت ريزش بيش از اندازه ي گل ها و ميوه ها

نشان مي دهد. همچنين عدم رشد كامل ميوه ها ( كاهش و يا توقف رشد رويشي آن) و

كاهش عملكرد محصول نيز از نشانه هاي كمبود نيتروژن مي باشد

– از ديگر نشانه هاي كمبود، رنگ پريدگي برگ هاي مسن (پاييني يا بالغ) به رنگ سبز كم

رنگ و يا زرد. اين تغيير مي تواند در كل برگ، رگبرگ و دمبرگ اتفاق بي افتد. عدم توجه به

اين كمبود باعث مي شود اين مساله به برگ هاي جوان نيز سرايت كند كه در نتيجه شاهد

توقف در رشد برگ هاي جوان خواهيم بود. در برخي موارد كه كمبود نيتروژن به اوج خود

مي رسد، تمام كلروفيل از بين خواهد رفت

– در اين حالت رشد ريشه بيش از ساقه مي باشد و تعادل بين آن ها از بين خواهد رفت.

در صورت ادامه دار شدن اين كمبود، حتي رشد ريشه هم متوقف خواهد شد

پتاسيم

عنصر پتاسيم از جمله عناصر ماكرو به شمار مي رود كه نقش اساسي در فرآيند رشد گياه ايفا مي كند. مي توان گفت اين عنصر در تمامي فرآيندهاي رشدي و توليد مثلي گياه نقش دارد. نقش اين عنصر به عنوان جزئي از تركيبات گياهي بسيار ناچيز يا حتي صفر است، اما وجود آن به عنوان عامل تنظيم كننده در فتوسنتز، انتقال كربوهيدرات‌ها، سنتز پروتئين‌ها و … بسيار ضروري به شمار مي رود.

نقش و اثرگذاري پتاسيم در گياه

تاثير پتاسيم را مي توان به طور كامل در موارد زير خلاصه نمود:

* آماس گياهي را حفظ كرده و كاهش دهنده كمبود آب و پلاسيدگي گياه مي باشد

* اين ماده كيفيت الياف پنبه را بهبود مي‌بخشد

* نگاهدارنده تعداد ميوه در خوشه از زمان ارزني شدن تا برداشت در درختان پسته

* تامين كننده مواد قندي ابتداي فصل رشد براي حفظ درصد بالاي تعداد جوانه هاي زايشي اول فصل

* افزايش كميت و كيفيت روغن در دانه هاي روغني

* فعال نمودن آنزيم‌هاي موجود در بافت‌هاي مريستمي

* تنظيم باز و بسته شدن روزنه‌ها براي دريافت يا خروج مواد، و تنظيم روابط آبي گياه

* تأثيرگذاري عنصر پتاسيم بر روابط انرژي در گياه

* پتاسيم كمك به حذب ازت كرده و منجر به ساخته شدن پروتئين‌ها مي گردد

* كمك به ساخته شدن نشاسته در گياه

* كمك به انتقال كربوهيدرات‌ها به تمامي اندام هاي گياهي

* تأثير مثبت بر روي رشد گياه  و محصول نهايي آن (اين عنصر كيفيت الياف پنبه را بهبود مي‌بخشد)

* مقاومت گياه را به خوابيدگي و ورس مخصوصا در اقلام گندم افزايش مي دهد

* عنصر پتاسيم با افزايش درصد قند گياهي موجب بهبود كيفيت، طعم و عطر ميوه ها  مي شود

* از جمله مهم ترين مزاياي اين عنصر مي توان از افزايش دهندگي مقاومت گياه به آفات و بيماري‌ها و همچنين خشكي نام برد

علائم كمبود عنصر پتاسيم در گياه

* در هنگام كمبود عنصر پتاسيم ، شاهد سوختگي نوك برگ ها و حاشيه آنها در برگ هاي پاييني هستيم. به اين حالت نوك سوختگي يا لب سوختگي مي گويند

* از ديگر علائم كمبود اين عنصر، پژمردگي سريع گياه بر اثر تشنگي مي باشد. زيرا همانطور كه گفته شد پتاسيم گياه را در مقابل خشكي مقاوم مي سازد

* در خيار به طور خاص، اين كمبود خود را به صورت كوتاه شدگي، چاقي و يا كشيدگي در نوك آن نمايان مي سازد

* كم شدگي حائز اهميت در رشد گياه و حساسيت زياد آن

* ضعف در توسعه ي سيستم ريشه اي گياه و همچنين سيستم ساقه اي

فسفر

عنصر فسفر (Phosphorus) كه با علامت P نشان داده مي شود يكي از سه عنصر فرمول هاي كودي npk به شمار مي رود. اين سه عنصر از جمله ضروري ترين عناصر مورد نياز گياه به شمار مي روند. اين مقاله به طور مختصر اما مفيد به شرح نقش فسفر بر عملكرد و رشد گياه خواهد پرداخت.

عنصر فسفر براي رشد طبيعي گياه و بلوغ آن عنصري اساسي به شمار مي رود. همچنين مي توان گفت فسفر نقش اساسي در فتوسنتز، تنفس، ذخيره و انتقال انرژي، تقسيم سلولي، بزرگ‌شدن سلول و بسياري ديگر از فرآيندهاي موجود در گياه را دارد.

نقش حياتي فسفر در گياهان

عنصر فسفر به عنوان يك عنصر كليدي در ساختار گياه، باعث نگه داشتن گياه در فاز زايشي خواهد شد. اين عنصر در بسياري از واكنش هاي شيميايي اصلي گياه نقش دارد. يكي از اصلي ترين واكنش هايي كه در آن شركت دارد، جذب انرژي خورشيد و تبديل آن به مواد غذايي قابل استفاده براي گياه مي باشد. فسفر از جمله اجزاي مهم DNA و RNA گياه به شمار مي رود كه علاوه بر آن ارتباط اين دو را تضمين خواهد نمود.

فسفر هم به‌عنوان يكي از اجزاي كليدي در ساختار گياه محسوب مي‌شود و هم به‌عنوان يك كاتاليزور در بسياري از واكنش‌هاي بيوشيميايي اصلي، نقش دارد. فسفر به‌طور اختصاصي در جذب و تبديل انرژي خورشيدي به تركيبات قابل استفاده گياه مؤثر است. در نتيجه قوت گياه و سلامت تغذيه اي آن تحت تاثير عنصر فسفر مي باشد.

از جمله فرآيندهاي رشدي كه مخصوص به فسفر مي باشد مي توان به موارد زير اشاره نمود:

– تحريك رشد ريشه ي گياه

– افزايش در استحكام ساقه و شاخه‌

– نگه داشتن گياه در فاز زايشي و تحريك گلدهي و توليد دانه

– افزايش ظرفيت تثبيت نيتروژن در لگوم‌ها

– پشتيباني از رشد و توسعه گياه در دوره ي چرخه زندگي گياه

– افزايش كيفيت نهايي محصول

– افزايش مقاومت گياه در مقابله با عوامل بيماري‌زا

كمبود فسفر در گياه

دشواري شناخت كمبود عنصر فسفر در گياه به آن علت است كه دوره ي نهان دارد و گياه كمبود فسفر را تا مدت زيادي در ظاهر خود عيان نمي سازد. معمولا كشاورزان زماني متوجه كمبود عنصر فسفر مي شوند كه ديگر دير است. اما مي توان گفت علائم كمبود فسفر در گياهان اكثرا به صورت موارد زير خود را نشان مي دهد:

– تغيير رنگ برگ ها به سمت سبز مايل به آبي تيره

– تغيير رنگ ساقه به سمت بنفش كه اين درجه ي بنفش شدگي به ساختار ژنتيكي گياه مربوط مي شود

– بعضي از گياهان مثل ذرت، تغيير رنگ ناگهاني در اثر كمبود فسفر از خود نشان مي دهند

فسفر تحرك زيادي در اعضاي گياه دارد، وقتي كمبود آن ايجاد مي‌شود، از بافت‌هاي پير به‌ سمت بافت‌هاي جوان و قسمت‌هايي كه در حال رشد فعال هستند حركت مي‌كند. زماني كه يك گياه در وضعيت بلوغ به سر مي برد، فسفر به‌ سوي بخش هاي توليد ميوه حركت مي‌كند زيرا در اين قسمت ها به انرژي بالايي نياز است. كمبود فسفر در مراحل انتهايي رشد گياه بر روي رشد دانه و تكميل رشد محصول تأثيرگذار مي باشد. درصد كلي جذب هر يك از مواد مغذي در مراحل انتهايي رشد در فسفر نسبت به نيتروژن و پتاسيم بيشتر است.

فسفر

عنصر فسفر (Phosphorus) كه با علامت P نشان داده مي شود يكي از سه عنصر فرمول هاي كودي npk به شمار مي رود. اين سه عنصر از جمله ضروري ترين عناصر مورد نياز گياه به شمار مي روند. اين مقاله به طور مختصر اما مفيد به شرح نقش فسفر بر عملكرد و رشد گياه خواهد پرداخت.

عنصر فسفر براي رشد طبيعي گياه و بلوغ آن عنصري اساسي به شمار مي رود. همچنين مي توان گفت فسفر نقش اساسي در فتوسنتز، تنفس، ذخيره و انتقال انرژي، تقسيم سلولي، بزرگ‌شدن سلول و بسياري ديگر از فرآيندهاي موجود در گياه را دارد.

نقش حياتي فسفر در گياهان

عنصر فسفر به عنوان يك عنصر كليدي در ساختار گياه، باعث نگه داشتن گياه در فاز زايشي خواهد شد. اين عنصر در بسياري از واكنش هاي شيميايي اصلي گياه نقش دارد. يكي از اصلي ترين واكنش هايي كه در آن شركت دارد، جذب انرژي خورشيد و تبديل آن به مواد غذايي قابل استفاده براي گياه مي باشد. فسفر از جمله اجزاي مهم DNA و RNA گياه به شمار مي رود كه علاوه بر آن ارتباط اين دو را تضمين خواهد نمود.

فسفر هم به‌عنوان يكي از اجزاي كليدي در ساختار گياه محسوب مي‌شود و هم به‌عنوان يك كاتاليزور در بسياري از واكنش‌هاي بيوشيميايي اصلي، نقش دارد. فسفر به‌طور اختصاصي در جذب و تبديل انرژي خورشيدي به تركيبات قابل استفاده گياه مؤثر است. در نتيجه قوت گياه و سلامت تغذيه اي آن تحت تاثير عنصر فسفر مي باشد.

از جمله فرآيندهاي رشدي كه مخصوص به فسفر مي باشد مي توان به موارد زير اشاره نمود:

– تحريك رشد ريشه ي گياه

– افزايش در استحكام ساقه و شاخه‌

– نگه داشتن گياه در فاز زايشي و تحريك گلدهي و توليد دانه

– افزايش ظرفيت تثبيت نيتروژن در لگوم‌ها

– پشتيباني از رشد و توسعه گياه در دوره ي چرخه زندگي گياه

– افزايش كيفيت نهايي محصول

– افزايش مقاومت گياه در مقابله با عوامل بيماري‌زا

كمبود فسفر در گياه

دشواري شناخت كمبود عنصر فسفر در گياه به آن علت است كه دوره ي نهان دارد و گياه كمبود فسفر را تا مدت زيادي در ظاهر خود عيان نمي سازد. معمولا كشاورزان زماني متوجه كمبود عنصر فسفر مي شوند كه ديگر دير است. اما مي توان گفت علائم كمبود فسفر در گياهان اكثرا به صورت موارد زير خود را نشان مي دهد:

– تغيير رنگ برگ ها به سمت سبز مايل به آبي تيره

– تغيير رنگ ساقه به سمت بنفش كه اين درجه ي بنفش شدگي به ساختار ژنتيكي گياه مربوط مي شود

– بعضي از گياهان مثل ذرت، تغيير رنگ ناگهاني در اثر كمبود فسفر از خود نشان مي دهند

فسفر تحرك زيادي در اعضاي گياه دارد، وقتي كمبود آن ايجاد مي‌شود، از بافت‌هاي پير به‌ سمت بافت‌هاي جوان و قسمت‌هايي كه در حال رشد فعال هستند حركت مي‌كند. زماني كه يك گياه در وضعيت بلوغ به سر مي برد، فسفر به‌ سوي بخش هاي توليد ميوه حركت مي‌كند زيرا در اين قسمت ها به انرژي بالايي نياز است. كمبود فسفر در مراحل انتهايي رشد گياه بر روي رشد دانه و تكميل رشد محصول تأثيرگذار مي باشد. درصد كلي جذب هر يك از مواد مغذي در مراحل انتهايي رشد در فسفر نسبت به نيتروژن و پتاسيم بيشتر است.