گلخانه
مقدمه
گياهان براي رشد حداكثري و مطلوب نياز به پرورش در محيطي كنترل شده از نظر
شدت نور، دماي روزانه، دماي شبانه، ميزان رطوبت هوا و خاك نياز دارند.
كنترل عوامل خسارت زا نظير باد، طوفان‌هاي ويرانگر، سرما و يخبندان نيز حائز اهميت است.
چنين شرايط مناسبي را از طريق احداث گلخانه مي توانيم تا حد امكان فراهم كنيم.
در اين مقاله شركت هنر طبيعت سگال در رابطه با گلخونه و عوامل محيطي گلخانه توضيحات مفيدي را ارائه خواهد داد.
تعريف گلخانه
گلخانه يا گياه‌خانه يا گرمخانه به محيطي گفته مي شود
كه با پوشش شفاف براي عبور نور پوشيده شده باشد و در آن به كشت انواع مختلفي از گل و گياهان مي پردازند.
علت ساخت چنين مكاني در دست گرفتن كنترل عوامل محيطي مي باشد.
اصلي ترين علت، محبوس كردن انرژي خورشيدي درون گلخانه و ايجاد اثر گلخانه اي مي باشد.
نور خورشيد از جداره شفاف گلخانه عبور كرده و داخل گلخانه محبوس شده و آنجا را گرم مي كند.
محيط محافظت شده داخل گلخانه باعث تسريع رشد محصولات مي شود.
گلخانه با ايجاد امكان كنترل شرايط محيطي، كشت محصولات مختلف را
در سراسر نقاط دنيا و تمامي فصول هموار ساخته است.
به خصوص براي كاشت و تكثير نباتات در هواي سرد كه كشت آن ها در فضاي آزاد مقدور نيست.
اين شيوه توليد امروزه به يكي از سودآورترين قسمت هاي كشاورزي تبديل شده است
كه البته سرمايه‌گذاري اوليه فراواني را نيز مورد نياز است. مديريت صحيح در احداث گلخانه،
انتخاب مكان، نوع گلخانه و پوشش آن، با توجه به سرمايه‌گذاري زيادي كه اين زمينه مي طلبد،
بسيار مهم است و باعث بهره‌وري مناسب از سرمايه خواهد شد و سود گلخانه را تضمين مي نمايد.
تقسيم بندي گلخانه با توجه به سازه ي آن به دو دسته ي ثابت و متحرك تقسيم بندي مي شود.
تقسيم بندي گلخانه بر اساس نوع توليد
۱. گلخانه هايي كه در آن توليد سبزي و صيفي شامل محصولاتي نظير
خيار, گوجه فرنگي, توت فرنگي, فلفل, بادمجان, طالبي, سبزيجات برگي(ريحان- شاهي و……..)، انجام مي گيرد.
۲. گلخانه‌هاي توليد گل و گياهان زينتي كه در آن به توليد انواع گل‌هاي شاخه بريده مانند رز وگل‌هاي آپارتماني مي پردازند.
۳. سالن‌هاي گلخانه‌اي مخصوص پرورش قارچ دكمه‌اي و قارچ صدفي
۴. كشت و پرورش گياهان دارويي
مزاياي كشت گلخانه‌اي
. صرفه جويي مصرف آب
. افزايش توليدات در واحد سطح
. توليد بيش تر از يك محصول در هر سال
. افزايش كيفيت محصول (كاهش مصرف سموم كشاورزي)
. نبود وابستگي توليد به شرايط محيطي و امكان تنظيم برنامه كشت
. امكان توليد محصول در تمامي فصل‌هاي سال
. استفاده از تكنيكهاي كشاورزي روز دنيا مانند كشت طبقاتي
. استفاده از زمين هاي غير قابل كشت با سيستم گلخانه هيدروپونيك
كنترل شرايط محيطي گلخانه
شرايط محيطي مستقيما بر فعاليت هاي شيميايي صورت گرفته در فرايند فتوسنتز گياهان تاثير مي گذارد.
عواملي نظير دما، شدت نور، آب و مواد غذايي نيز بر فتوسنتز تاثير گذار هستند.
بسته به دماي محيط، تنفس گياه متفاوت است. محدوده ي دمايي ايدا آل براي اكثر گياهان گلخانه اي
براي بالا بردن بازده فتوسنتز، بين ۵٠ تا ٨٠ درجه فارنهايت توصيه شده است.
در نتيجه محيط گلخانه هميشه بايد كنترل شده باشد كه گياهان بازده رشدي حداكثري داشته باشند.
از آنجايي كه ممكن است موارد غير قابل پيش بيني در گلخانه رخ دهد
و يا شرايط كنترل شده كمي مغايرت با خواست گياه داشته باشد از كودهايي مي توان استفاده كرد
كه مقاومت گياهان را نسبت به تنش هاي محيطي گلخانه نظير شوري و سرما و گرما بالا ببرد.
كودهاي سولفات پتاسيم و نيترات كلسيم همكاري خوبي مي توانند براي اين منظور با يكديگر داشته باشند.
در زير به بررسي چند مورد از عوامل محيطي مهم خواهيم پرداخت.
دما در گلخانه
كنترل درجه حرارت در گلخانه از شروط اوليه در رابطه با رشد عالي گياهان مي باشد.
برخي گياهان، مانند گياهان گرمسيري، به دماي بيشتر نياز دارند.
بعضي ديگر در درجه حرارت كمتر از ۲۰ درجه سانتيگراد هم به راحتي و به خوبي رشد خواهند كرد.
گياهاني كه از مناطق سردسيري منقل شده‌اند داراي اين ويژگي هستند، نظير پامچال.
چگونگي تنظيم دما در اين مكان ها بستگي به سيستم گرمايي مورد استفاده در آن دارد.
انواع بخاري‌ها يا سيستم‌هاي گازي براي اين منظور استفاده مي شوند.
سيستم‌هاي حرارتي بايد امكان توزيع يكنواخت دما را در داخل گلخانه فراهم آورند و حداقل اثرات زيست‌محيطي را دارا باشند.
نياز نوري گياهان
همه گياهان به يك اندازه به نور نيازمند نيستند.
گياهان از نظر نياز نوري به سه گروه تقسيم مي‌شوند.
. گياهان روز بلند: براي به گل رفتن بين ۱۰ تا ۱۴ ساعت نياز نوري دارند، مثل گياهان فصلي تابستانه.
. گياهان روز كوتاه: براي به گل رفتن نياز آن ها به نور كمتر از ۱۲ ساعت است، مانند گل داودي.
. گياهان بي‌تفاوت به طول روز: كه اين گياهان براي نگهداري در خانه مناسب هستند. مثل گل حنا يا بگونيا كه حساسيتي به طول روز نداشته و تمام طول سال گل دارند.
جهت گلخانه در ميزان نور دريافتي گياهان بسيار موثر است:
. توجه به سايه هاي اسكلت گلخانه در ساعات مختلف تاثيرگزار است
. اين مضوع در توليدات زمستاني اهميت بيشتري پيدا مي كند. بهترين انتخاب براي موقعيت گلخانه، به صورت نماي جنوبي يا جنوب شرقي مي باشد كه با دريافت نوز تمام روز، بهترين شرايط براي رشد گياهان فراهم مي شود. البته نور صبحگاهي شرق هم براي بسياري از گياهان كافيست زيرا نور صبح به گياهان اين اجازه را مي دهد كه فرايند غذا سازي را زودتر انجام دهند.
. درختان برگ ريز مانند افرا و بلوط مي‌توانند به‌طور مؤثري از نور شديد بعد ازظهر تابستاني با ايجاد سايه بكاهند. البته بايد توجه داشت كه درختان در هنگام صبح، بر روي گلخانه سايه نيندازند. اين درختان در زمستان اجازه مي‌دهند كه نور كافي به گلخانه برسد؛ چرا كه در پاييز برگ‌هاي خود را از دست مي‌دهند.
جريان هوا در گلخانه
گردش هوا در اين مورد ضروري است. وقتي كه يك گياه در معرض جريان هواي تازه درخارج از اين مكان باشد،
هواي تازه در نزديكي برگ‌ها تأمين شده و گياه مي‌تواند اكسيژن پس داده و از دي اكسيد كربن تازه استفاده نمايد.
جريان هوا همچنين به پايين نگه داشتن رطوبت نسبي و كنترل دما در گلخانه كمك مي‌نمايد.
گلخانه‌هاي تجاري به همه نيازمندي‌هاي اشاره شده در بالا و حتي بيشتر از آن وابسته‌اند.
در يك گلخانه تجاري هدف اصلي سود دهي است؛ براي رسيدن به اين هدف،
اين مكان بايد از لحاظ تأمين شرايط محيطي مطلوب كارآمد باشد. نور و دماي گلخانه بايد به‌طور سخت و جدي كنترل شود.
اخيراً كامپيوترها براي چنين كنترل‌هايي به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
همچنين وجود گازهاي سمي و گرد و غبار در گلخانه ممكن است يك مشكل جدي باشد.
اين گازها شامل مونو اكسيد كربن، اكسيد نيتروژن و دي‌اكسيد نيتروژن مي‌باشند؛ كه ممكن است از وسايل حرارتي متصاعد شوند.
زهكشي گلخانه
يكي از موارد مهم در احداث يك گلخانه توجه به زهكشي آن است.
در مناطقي با زمين‌هاي داراي بافت سخت و با لايه تحت‌الارض غيرقابل نفوذ با قرار دادن
لوله‌هاي سفالي منفذ دار زيربسترها يا به طرق ابتكاري ديگر تمهيدات لازم را در جهت بهبود زهكشي مي‌انديشند
بادشكن
در مناطق باد خيز رديفي از درختان يا يك مانع طبيعي مثل تپه براي كاهش خسارت باد استفاده مي‌شود.
حداقل فاصله درختان از گلخانه در شرق و غرب بايستي حدود ۵/۲ برابر ارتفاع درختان باشد.
اين فاصله در قسمت جنوبي بيش از يك ارتفاع درختان است.
برچسب: ،